تنوع آداب عید فطر در کشورهای مسلمان جهان

شستشوی خیابان ها در اندونزی

عنصر آب از فرهنگ مردم اندوزی به آداب و رسوم مذهبیشان نیز وارد شده است یکی از رسومی که مسلمانان اندوزی برای عید فطر دارند شستشوی خیابان هاست. البته این علاقه به تطهیر کردن در اندونزی مخصوص عید فطر نیست. مسلمانان این کشور از یک روز پیش از ماه رمضان مناسک مختلفی انجام می‌دهند تا «پاکیزه» شوند. در مرکز و شرق جاوا رسمی برای تطهیر کردن به نام پادوسان (به معنی حمام کردن در گویش جاوانیز) رایج است و مسلمانان جاوانیزی پیش از شروع ماه رمضا نیز در چشمه آب تنی می کنند و از فرق سر تا نوک پای شان را در آب فرو می برند.

پادوسان شاهدی از ترکیب مذهب و فرهنگ در اندونزی است. چشمه ها در فرهنگ جاوانیز از نظر روحی اهمیت زیادی دارند و بخش جدایی ناپذیر پاکیزگی برای ماه مبارک هستند. گفته می شود والی سونگو گروهی از روحانی های مورد احترام که اولین مبلغین مذهبی و آموزگاران تعالیم اسلامی به جاوا بودند این رسم را با خود آوردند. سال ها پیش در میان محلی های سالخورده و رهبران مذهبی رسم بود که چشمه هایی را برای پادوسان نشان کنند.

گرد آمدن زنان شب عید در پاکستان

گرد آمدن زنان شب عید در پاکستان

با دیدن هلال ماه که نشان دهنده پایان رمضان و عید فطر است جشن های «چاند رات» در پاکستان شروع می شود. بعد از آخرین افطار زنان و دختران دسته دسته سمت بازارهای محلی می روند تا دست بند و پابندهای رنگی بخرند و دست ها و پاهایشان را حنا بگذارند.

به مناسبت این رسم مغازه داران غرفه هایشان را تزئین می کنند و تا نزدیکی صبح باز هستند. زنان محلی بساط حناگذاری شان را کنار مغازه های جواهر پهن می کنند تا بتوانند مشتریان در حال خرید را جذب کنند و برایشان حنا بگذارند. جو بازار در چاند رات و به بهانه عید فردا شلوغ و زنده و سرحال است.

طبل زنان در ترکیه سحر را اطلاع می دهند

عید فطر روز شیرین ترک ها

در ترکیه به دلیل تنوع شیرینی و آبنبات هایی که برای روز عید فطر پخته و پذیرایی می شود به روز عید فطر «شکر بایرامی» هم گفته می شود.

رسم جالب دیگر در ماه رمضان در ترکیه این است که از زمان امپراتوری عثمانی تا امروز روزه داران با صدای طبل برای سحر بیدار می شوند. با وجود گذشت زمان و اختراع ساعت های کوکی بیش از 2000 طبل زن هنوز در خیابان های ترکیه می چرخند و مراسم محلی ماه مبارک را انجام می دهند.

طبل زن ها لباس سنتی دوران عثمانی شامل کلاه فینه و جلیقه که هر دو از نمادهای سنتی هستند را می پوشند. آنها با دوال (طبل ترکی دو طرفه) می چرخند و چشم امیدشان به بخشندگی شهروندان است که به آن ها انعام یا به قول خود ترک ها «بخشش» دهند یا غذای سحرشان را با آن ها تقسیم کنند. این بخشش معمولا در ماه رمضان دوبار جمع آوری می شود و افراد اعتقاد دارند با دادن این مبلغ و در ازای این مهربانی شانس به سراغشان می آید.

اخیرا مقامات ترک کارت عضویتی برای طبل زن ها برای القای حس سربلندی ایجاد کرده اند تا نسل جوان تر را به انجام این رسم در کشوری که هرروز در حال تغییر است تشویق کنند.

مسابقات اسب دوانی در عید فطر در افریقا

مسابقات اسب دوانی در مصر، لیبی و نیجریه

در بسیاری از کشورهای افریقایی مصر لیبی و نیجیریه و به ویژه مصر، علاوه بر دید و بازدید در روز عید فطر، مسابقات اسب سواری هم برگزار می شود. این مسابقات به نوعی دورهم جمع شدن مسلمانان و شادی و سرورشان را در پی دارد. رسم جالب دیگر در مصر این است که هزاران بادکنک رنگارنگ پس از نماز عید فطر بر سر مردم ریخته می شود. البته که مصری ها در طول ماه رمضان نیز رسم رنگین دیگری دارند که رسم روشن شدن صدها فانوس است که پس از عید فطر خاموش می شوند.

هر سال مصری ها رمضان را با فانوس های رنگی که نماد یگانگی و شادی است آغاز می کنند. اگرچه این رسم بیشتر فرهنگی است تا مذهبی اما با رمضان پیوند خورده و به این کار نفس مذهبی داده. داستان های زیادی برای ریشه این کار تعریف می کنند اما دلیل محکمی تاریخ تولد فانوس را شبی در سلسله فاطمی می داند که مصریان از خلیفه معزالدین الله که اولین روز رمضان به مصر آمده بود استقبال کردند. مقامات نظامی برای استقبالی باشکوه و نورانی به مناسبت ورود امام به محلی ها دستور داند در خیابان های تاریک شمع به دست بگیرند و آن ها را در قابی چوبی بگذارند تا شمع خاموش نشود. در طول زمان چارچوب های چوبی تبدیل به فانوس شدند و حالا در ماه مبارک همه جای کشور را روشن می کنند.

مصاحفه و دید و بازدید در عراق

مصاحفه و دید و بازدید در عراق

در عراق مردم عید فطر را به مصاحفه و دید و بازدید با همدیگر می گذارنند. عراقی ها از خود ماه رمضان نیز به عنوان فرصتی برای گرد هم جمع شدن استفاده می کنند و در بسیاری از مناطق این کشور در اولین ساعات شب بعد از افطار نسل های مختلف مردان برای بازی سنتی محیبس دورهم جمع می شوند. مردان در رمضان این بازی را می کنند و بازی شامل دو گروه 40 تا 250 نفره می شود که سعی می کنند محیبس انگشتر را پنهان کنند. بازی فریبکاری محیبس با سرپرست تیم که انگشتر را دارد و دست هایش در پتو پوشیده شده شروع می شود. هم تیمی ها باید با مشت گره کرده روی ران بنشینند و رهبر حلقه را مخفیانه بهشان بدهد. در این جابه جایی پرتنش حریفان باید بفهمند حلقه دست کیست.

حنا گذاشتن زنان در هند در عید فطر

حنا گذاشتن زنان در هند در عید فطر

در هند نیز رسم حنا گذاشتن میان زنان در شب عید فطر رواج دارد. هندی ها در طول ماه رمضان نیز رسوم خاص خودشان را دارند از جمله «سحری والاس». در طول ماه مبارک رمضان سحری والاس در ساعات صبحگاهی در خیابان ها راه می روند و نام خدا و حضرت محمد را می گویند تا مسلمانان را برای سحر بیدار کنند. این کار که قدمت زیادی دارد هنوز در بخش هایی از دهلی انجام می شود مخصوصا در محله هایی که عمده جمعیت آن ها مسلمان هستند.

جشن عید فطر

سایر کشورهای اسلامی

کشورهای حوزه خلیج فارس مثل عربستان، عمان، امارات و قطر به مناسبت عید فطر چند روزی تعطیل هستند. عربستان در این رکوددار محسوب می شود. در کویت نیز به مناسبت عید مغازه داران با پرچم‌های مخصوص مغازه‌های‌شان را تزئین می کنند. در عمان هم به مناسبت عید درهای کاخ امیر عمان باز می شود. در یمن اما اوضاع کمی متفاوت است و مردم روز عید فطر به طبیعت می روند و در آنجا جشن می گیرند. سایر کشورهای اسلامی نیز آداب مشابهی دارند مثلا در مالزی هم مقامات دولتی با مردم دیدار می کنند. در ایران نیز هر شهری آداب و رسوم خاص خود را دارد که جشن و صله رحم جزو جدایی ناپذیر آن است. اگر در شهرتان آداب جالبی دارید آن را با ما به اشتراک بگذارید.

بادکنک های رنگارنگ که پس از نماز عید فطر بر سر مردم در مصر ریخته می شود

رفتن به مزار مردگان در اندونزی

رفتن به مزار مردگان در سنگاپور

مردم در سنگاپور اردن، سوریه و فلسطین در روز عید فطر افرادی که در قید حیات نیستند را فراموش نمی کنند و با حضور بر سر مزار و دعا و تلاوت قرآن، این روز را با عزیزان از دست رفته شان رفته اند سپری می کنند.